Ngày Hạ Chí, hay còn gọi là “Xiazhi“, là một trong hai mươi tư tiết khí trong lịch Trung Quốc cổ đại, đánh dấu thời điểm mùa hè đạt đến đỉnh cao với ngày dài nhất và đêm ngắn nhất trong năm. Không chỉ là dịp để chào mừng sự phong phú của mùa màng, Ngày Hạ Chí còn mang đến những phong tục và tập quán ẩm thực đặc biệt. Trong bài viết này, LABCO sẽ giới thiệu những món ăn truyền thống của Trung Quốc trong ngày Hạ Chí, mỗi món ăn đều ẩn chứa một phần lịch sử và văn hóa sâu sắc.
Hạ Chí là gì?
Trong 24 tiết khí, Hạ chí là tiết khí thứ mười. “Chí” nghĩa là cực điểm, và ngày hạ chí là ngày mà thời gian chiếu sáng của mặt trời dài nhất. Ở Bắc Bán Cầu, ngày hạ chí có ngày dài nhất và đêm ngắn nhất, thời tiết trở nên nóng hơn. Tiết hạ chí thường bắt đầu vào khoảng ngày 21 tháng 6 hàng năm (theo dương lịch), khi mặt trời nằm trên đường hoàng kinh 90°.. là thời điểm quan trọng trong nông nghiệp và văn hóa của người Trung Quốc. Trong ngày hạ chí, mặt trời ở vị trí cao nhất trên bầu trời, ánh sáng chiếu gần như trực tiếp tới cực bắc. Ở bắc bán cầu, đây là ngày dài nhất và đêm ngắn nhất. Sau ngày hạ chí, ánh mặt trời bắt đầu chuyển dần về phía nam, làm cho ngày ngắn lại. Vào ngày này, người ta luôn chú trọng vào những hoạt động chống nóng, trong đó có những món ăn rất đặc biệt chỉ có ở trong mùa Hạ chí.
Ẩm thực Trung Quốc trong dịp Tiết Hạ Chí có gì đặc biệt?
Hạ Chí năm 2024 sẽ bắt đầu từ Thứ Sáu, ngày 21 tháng 6. Với truyền thống lâu đời và di sản văn hóa phong phú, ẩm thực Trung Quốc đã trở thành một nghệ thuật tinh tế và phong phú với nhiều món ăn độc đáo.
Bánh trôi nước (Tangyuan)
Bánh trôi nước, hay Tangyuan, là món ăn phổ biến trong nhiều dịp lễ hội ở Trung Quốc, trong đó có Ngày Hạ Chí. Tangyuan là những viên bánh làm từ bột gạo nếp, có thể có nhân ngọt như đậu đỏ, mè đen, hoặc không nhân. Những viên bánh này được luộc chín trong nước và ăn cùng nước đường hoặc canh ngọt. Tangyuan không chỉ thơm ngon mà còn mang ý nghĩa đoàn viên và hạnh phúc.
Trong Ngày Hạ Chí, Tangyuan được làm nhiều màu sắc rực rỡ, tượng trưng cho sự may mắn và niềm vui. Nhiều gia đình tin rằng ăn Tangyuan vào ngày này sẽ mang lại sự sung túc và đoàn kết cho gia đình suốt cả năm.
Mì lạnh (Liangmian)
Mì lạnh là món ăn phổ biến trong những ngày hè nóng bức ở Trung Quốc. Liangmian, tức mì lạnh, là một món ăn đơn giản nhưng đầy hương vị, thường được làm từ mì lúa mì hoặc mì gạo, trộn với các loại gia vị như dầu mè, giấm, xì dầu, và tỏi băm. Thêm vào đó là các loại rau củ tươi mát như dưa leo, cà rốt, và rau mùi, cùng với các topping như thịt gà, thịt heo, hoặc đậu phụ.
Mì lạnh không chỉ giải nhiệt mà còn cung cấp năng lượng và dinh dưỡng cần thiết trong những ngày hè oi bức. Đây là món ăn yêu thích của nhiều gia đình vào Ngày Hạ Chí, bởi nó dễ làm, nhanh gọn và rất hợp khẩu vị.
Trứng muối (Xiandan)
Trứng muối là món ăn truyền thống không thể thiếu trong Ngày Hạ Chí. Xiandan, hay trứng muối, được làm từ trứng vịt hoặc trứng gà ngâm trong nước muối hoặc bọc trong bùn đất sét pha muối trong một thời gian dài. Kết quả là những quả trứng có lòng đỏ đậm đà, thơm ngon và lòng trắng mặn mà, có thể ăn trực tiếp hoặc dùng để chế biến các món ăn khác.
Trong Ngày Hạ Chí, người Trung Quốc thường ăn trứng muối kèm với cháo trắng hoặc cơm, bởi vị mặn của trứng giúp kích thích vị giác và làm dịu cảm giác nóng bức. Ngoài ra, trứng muối còn được xem là biểu tượng của sự sinh sôi, nảy nở và phát triển.
Dưa hấu (Xigua)
Dưa hấu là loại trái cây không thể thiếu trong những ngày hè nóng nực ở Trung Quốc. Xigua, hay dưa hấu, không chỉ giúp giải nhiệt mà còn cung cấp nhiều vitamin và khoáng chất, giúp cơ thể luôn tươi mát và sảng khoái. Vào Ngày Hạ Chí, người Trung Quốc thường bổ dưa hấu thành những miếng nhỏ, ăn trực tiếp hoặc làm thành nước ép, sinh tố.
Ngoài việc là một món ăn ngon, dưa hấu còn có ý nghĩa trong văn hóa Trung Quốc. Theo truyền thống, người ta tin rằng ăn dưa hấu vào Ngày Hạ Chí sẽ mang lại may mắn và sự thanh tịnh cho cả gia đình.
Cháo đậu xanh (Lüdouzhou)
Cháo đậu xanh là món ăn thanh nhiệt, giải độc rất được ưa chuộng trong Ngày Hạ Chí. Lüdouzhou, tức cháo đậu xanh, được nấu từ đậu xanh và gạo, có thể thêm đường hoặc muối tùy khẩu vị. Đậu xanh có tính hàn, giúp giải nhiệt, giảm mệt mỏi và tăng cường sức đề kháng.
Người Trung Quốc tin rằng ăn cháo đậu xanh vào Ngày Hạ Chí không chỉ giúp cơ thể mát mẻ mà còn giúp thanh lọc cơ thể, loại bỏ các độc tố và duy trì sức khỏe tốt.
Gà hấp muối (Yanjuji)
Gà hấp muối là món ăn truyền thống có nguồn gốc từ Quảng Đông, nhưng rất phổ biến trong Ngày Hạ Chí. Yanjuji, hay gà hấp muối, được chế biến bằng cách ướp gà với muối và các loại gia vị như hoa hồi, tiêu, lá nguyệt quế, sau đó hấp chín. Món ăn này không chỉ thơm ngon mà còn giữ nguyên được độ ngọt tự nhiên của thịt gà.
Gà hấp muối thường được ăn kèm với nước chấm pha từ muối tiêu chanh, hoặc các loại sốt đặc biệt. Món ăn này mang ý nghĩa sức khỏe và may mắn, rất phù hợp cho bữa ăn gia đình vào Ngày Hạ Chí.
Trà hoa cúc (Juhuacha)
Trà hoa cúc là thức uống giải nhiệt rất phổ biến trong Ngày Hạ Chí. Juhuacha, hay trà hoa cúc, được làm từ hoa cúc khô, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc và giúp thư giãn tinh thần. Trà hoa cúc thường được pha thêm mật ong hoặc cam thảo để tăng hương vị và công dụng chữa bệnh.
Người Trung Quốc thường uống trà hoa cúc vào Ngày Hạ Chí để giúp cơ thể mát mẻ, tinh thần sảng khoái và cải thiện giấc ngủ. Đây là thức uống truyền thống được nhiều người yêu thích, không chỉ vì hương vị thơm ngon mà còn vì những lợi ích sức khỏe mà nó mang lại.
Bánh đậu đỏ (Hongdoubing)
Bánh đậu đỏ là món ăn ngọt ngào, bổ dưỡng thường được làm vào Ngày Hạ Chí. Hongdoubing, hay bánh đậu đỏ, được làm từ bột mì, đậu đỏ và đường. Những chiếc bánh nhỏ xinh này có lớp vỏ giòn tan, bên trong là nhân đậu đỏ ngọt bùi, rất hấp dẫn.
Bánh đậu đỏ không chỉ là món ăn ngon mà còn mang ý nghĩa may mắn, hạnh phúc và sự phát triển. Theo quan niệm dân gian, ăn bánh đậu đỏ vào Ngày Hạ Chí sẽ mang lại nhiều điều tốt lành cho cả gia đình.
Rau dưa muối (Pao Cai)
Rau dưa muối là món ăn kèm truyền thống trong bữa cơm người Trung Quốc, đặc biệt là vào những ngày hè nóng bức. Pao Cai, hay rau dưa muối, được làm từ các loại rau củ như cải thảo, dưa leo, cà rốt, ngâm trong nước muối pha giấm và các loại gia vị như tỏi, ớt, gừng. Món ăn này có vị chua ngọt, giòn sần sật, rất dễ ăn và giúp kích thích vị giác.
Rau dưa muối không chỉ giúp giải ngán mà còn cung cấp nhiều vitamin và khoáng chất, giúp cơ thể khỏe mạnh trong những ngày nắng nóng. Đây là món ăn truyền thống không thể thiếu trong bữa cơm gia đình vào Ngày Hạ Chí.
Bánh mì tráng (Jianbing)
Bánh mì tráng là món ăn sáng phổ biến ở miền Bắc Trung Quốc, nhưng cũng rất được yêu thích trong Ngày Hạ Chí. Jianbing, hay bánh mì tráng, là loại bánh mì mỏng được làm từ bột lúa mì hoặc bột gạo, tráng mỏng trên chảo nóng, sau đó cuốn với trứng, rau xanh, thịt xá xíu hoặc đậu phụ, và các loại sốt đặc biệt.
Bánh mì tráng không chỉ ngon miệng mà còn đầy đủ dinh dưỡng, giúp cung cấp năng lượng cho cả ngày dài. Đây là món ăn tiện lợi, dễ làm và rất phù hợp cho bữa sáng trong những ngày hè.
Trứng rán (Jian Dan)
Trứng rán là món ăn đơn giản nhưng rất được ưa chuộng trong Ngày Hạ Chí. Jian Dan, hay trứng rán, thường được rán chín tới với lòng đỏ vẫn còn mềm, sau đó ăn kèm với cơm hoặc bánh mì. Trứng rán không chỉ dễ làm mà còn rất bổ dưỡng, cung cấp protein và năng lượng cần thiết cho cơ thể.
Vào Ngày Hạ Chí, trứng rán thường được chế biến cùng với các loại rau củ như hành, tỏi, ớt chuông, giúp tăng thêm hương vị và dinh dưỡng cho món ăn. Đây là món ăn đơn giản nhưng rất ngon miệng, phù hợp cho bữa sáng hoặc bữa trưa nhẹ nhàng.
Canh sườn hầm (Paigu Tang)
Canh sườn hầm là món ăn bổ dưỡng, thường được nấu vào Ngày Hạ Chí để bồi bổ cơ thể. Paigu Tang, hay canh sườn hầm, được nấu từ sườn heo, đậu xanh, táo tàu, củ cải và các loại gia vị như gừng, tỏi, hành. Canh sườn có vị ngọt thanh, thơm ngon, giúp bổ sung dinh dưỡng và tăng cường sức đề kháng.
Người Trung Quốc tin rằng ăn canh sườn hầm vào Ngày Hạ Chí sẽ giúp cơ thể khỏe mạnh, tinh thần thoải mái và sẵn sàng đón nhận những thử thách mới trong mùa hè.
Tôm chiên giòn (Zha Xia)
Tôm chiên giòn là món ăn được nhiều người yêu thích trong Ngày Hạ Chí. Zha Xia, hay tôm chiên giòn, được làm từ tôm tươi ướp gia vị, tẩm bột chiên giòn, sau đó chiên ngập dầu cho đến khi vàng giòn. Món ăn này có vị ngọt tự nhiên của tôm, hòa quyện với lớp vỏ giòn tan, rất hấp dẫn.
Tôm chiên giòn thường được ăn kèm với nước chấm pha từ xì dầu, giấm, tỏi và ớt, tạo nên hương vị đậm đà, kích thích vị giác. Đây là món ăn lý tưởng cho bữa tiệc gia đình vào Ngày Hạ Chí, mang lại niềm vui và sự sung túc.
Bánh bao nhân thịt (Rou Baozi)
Bánh bao nhân thịt là món ăn truyền thống không thể thiếu trong bữa cơm gia đình vào Ngày Hạ Chí. Rou Baozi, hay bánh bao nhân thịt, được làm từ bột mì lên men, bọc nhân thịt heo xay, nấm, hành lá và các loại gia vị, sau đó hấp chín. Bánh bao có lớp vỏ mềm mại, nhân thịt thơm ngon, rất hấp dẫn.
Bánh bao nhân thịt không chỉ ngon miệng mà còn đầy đủ dinh dưỡng, giúp cung cấp năng lượng và dưỡng chất cần thiết cho cơ thể. Đây là món ăn yêu thích của nhiều người trong Ngày Hạ Chí, mang lại sự ấm áp và hạnh phúc cho bữa ăn gia đình.
Trái cây tươi (Shuiguo)
Trái cây tươi là phần không thể thiếu trong bữa ăn ngày Hạ Chí. Shuiguo, hay trái cây tươi, không chỉ giúp giải nhiệt mà còn cung cấp nhiều vitamin và khoáng chất, giúp cơ thể luôn tươi mát và khỏe mạnh. Các loại trái cây phổ biến trong Ngày Hạ Chí bao gồm dưa hấu, dưa lê, nho, táo, và đào.
Trái cây tươi thường được ăn trực tiếp hoặc làm thành các món tráng miệng như salad trái cây, sinh tố, hay nước ép, mang lại hương vị tươi mát và bổ dưỡng. Đây là phần không thể thiếu trong bữa ăn gia đình vào Ngày Hạ Chí, giúp cả nhà cùng tận hưởng những phút giây thư giãn và sảng khoái.
Ngày Hạ Chí không chỉ là dịp để chào mừng sự phong phú của mùa màng, mà còn là thời điểm để gia đình sum họp, cùng nhau thưởng thức những món ăn truyền thống đầy ý nghĩa. Từ những món như bánh trôi nước, mì lạnh, trứng muối, đến dưa hấu, cháo đậu xanh và gà hấp muối, tất cả đều mang đậm dấu ấn lịch sử và văn hóa Trung Quốc, tạo nên một bức tranh ẩm thực phong phú và đa dạng. Qua bài viết này, hy vọng bạn đã có thêm những kiến thức thú vị về ẩm thực truyền thống của Trung Quốc trong Ngày Hạ Chí và có thể áp dụng vào thực đơn của mình để cùng gia đình trải qua một mùa hè tràn đầy niềm vui và hạnh phúc.
