Tết Trung Thu là một lễ hội truyền thống quan trọng ở nhiều nước châu Á, trong đó có Đài Loan và Việt Nam. Mặc dù mỗi quốc gia có những phong tục và nét đặc trưng riêng, nhưng Tết Trung Thu tại hai nước này cũng có nhiều điểm tương đồng nổi bật, thể hiện qua các hoạt động, truyền thống và ý nghĩa sâu sắc mà ngày lễ này mang lại. Sau đây, hãy cùng LABCO tìm hiểu rõ hơn điểm giống và khác nhau giữa Tết Trung Thu Đài Loan và Việt Nam nhé!
Điểm giống nhau giữa Tết Trung Thu Đài Loan và Việt Nam
Ngắm trăng
Trăng rằm tháng Tám luôn được coi là trăng đẹp nhất trong năm, là thời điểm mặt trăng sáng rõ và tròn đầy nhất, biểu trưng cho sự đoàn tụ, sum vầy của gia đình. Dù ở Đài Loan hay Việt Nam, người dân đều mong chờ khoảnh khắc ngắm trăng trong đêm Trung Thu.
Ở cả hai quốc gia, vào buổi tối của ngày lễ, mọi thành viên trong gia đình quây quần bên nhau, hướng ánh mắt lên bầu trời, chiêm ngưỡng vẻ đẹp huyền ảo của mặt trăng tròn trịa. Ánh trăng không chỉ mang ý nghĩa thiêng liêng về mặt tự nhiên, mà còn là biểu tượng sâu sắc của tình cảm gia đình. Đối với những người sống xa quê hương, đêm Trung Thu với ánh trăng sáng cũng là lúc họ nhớ về người thân và quê nhà.
Ăn bánh Trung Thu
Bánh Trung Thu là món ăn truyền thống không thể thiếu trong dịp lễ này tại cả Đài Loan và Việt Nam. Mỗi quốc gia có những phiên bản bánh Trung Thu riêng biệt, nhưng ý nghĩa của việc ăn bánh và tặng bánh đều giống nhau: thể hiện sự đoàn viên, tình thân gia đình và lòng biết ơn.
Ở Đài Loan, bánh Trung Thu thường có hình tròn hoặc vuông, với nhân đa dạng như đậu xanh, hạt sen, hay trứng muối. Còn ở Việt Nam, bánh nướng và bánh dẻo là hai loại bánh phổ biến nhất, tượng trưng cho sự tròn đầy và viên mãn.
Trong dịp này, người dân ở cả hai quốc gia thường trao tặng bánh Trung Thu cho người thân, bạn bè và đối tác, như một cách thể hiện tình cảm và lòng tri ân. Cùng nhau thưởng trà, ăn bánh, và ngắm trăng là một phong tục gắn kết mọi người, từ trẻ nhỏ đến người lớn tuổi, trong không khí ấm áp và yên bình.
Treo đèn lồng
Truyền thống treo đèn lồng vào dịp Tết Trung Thu đã xuất hiện từ rất lâu đời và có ý nghĩa đặc biệt ở cả Đài Loan lẫn Việt Nam. Đèn lồng không chỉ là vật trang trí đẹp mắt mà còn mang ý nghĩa xua đuổi những điều xấu, mang lại may mắn và hạnh phúc cho mọi người.
Ở Đài Loan, đèn lồng được treo khắp nơi, từ nhà cửa, phố xá cho đến các khu công viên và lễ hội. Những chiếc đèn lồng với nhiều màu sắc, hình dạng phong phú tạo nên không khí rộn ràng, vui tươi cho ngày lễ.
Trong khi đó, tại Việt Nam, trẻ em thường cầm đèn lồng đi rước quanh phố, tạo nên khung cảnh vui nhộn và đầy màu sắc. Đèn lồng ở Việt Nam có nhiều hình dáng truyền thống như ngôi sao, cá chép, hay đèn kéo quân, gợi lên ký ức tuổi thơ cho nhiều thế hệ.
Ý nghĩa tạ ơn
Một điểm tương đồng khác giữa Tết Trung Thu ở Đài Loan và Việt Nam là ý nghĩa tạ ơn. Từ xa xưa, Trung Thu không chỉ là lễ hội của trẻ em hay gia đình, mà còn là dịp để người nông dân bày tỏ lòng biết ơn đối với thiên nhiên, đất trời, và mong cầu cho mùa màng bội thu.
Ở Việt Nam, Trung Thu được xem là “Tết của người nông dân”, là dịp để tạ ơn đất đai đã cho vụ mùa tốt tươi, lúa chín vàng, trái cây đầy vườn. Người nông dân tỏ lòng biết ơn qua những mâm cỗ trái cây đầy màu sắc và các nghi lễ tôn kính tổ tiên.
Tương tự, tại Đài Loan, Tết Trung Thu cũng mang ý nghĩa chào mừng mùa vụ, là thời điểm để ăn mừng những thành quả lao động trong năm. Các lễ hội truyền thống và những bữa tiệc gia đình không chỉ để ăn mừng, mà còn là dịp để người dân tạ ơn trời đất, mong cho năm sau tiếp tục mưa thuận gió hòa.
Điểm khác biệt giữa Tết Trung Thu Đài Loan và Việt Nam
Tết Trung Thu là một trong những dịp lễ truyền thống đặc sắc ở cả Đài Loan và Việt Nam, tuy nhiên, cách thức tổ chức và ý nghĩa của lễ hội này tại hai quốc gia lại có nhiều điểm khác biệt rõ rệt. Những khác biệt này không chỉ nằm ở ngày nghỉ, loại bánh Trung Thu, cách trang trí và các hoạt động lễ hội, mà còn thể hiện qua đối tượng chính được nhấn mạnh trong dịp lễ. Những yếu tố khác biệt này đã tạo nên sự phong phú và đa dạng trong văn hóa Trung Thu của mỗi nước.
Ngày nghỉ
Một trong những điểm khác biệt lớn nhất giữa Tết Trung Thu ở Đài Loan và Việt Nam là cách quy định về ngày nghỉ. Ở Việt Nam, dù Tết Trung Thu là một ngày lễ quan trọng, đặc biệt là đối với trẻ em, nhưng đây không phải là ngày nghỉ chính thức của quốc gia. Điều này có nghĩa là nếu Trung Thu rơi vào ngày thường, người lớn vẫn phải đi làm và trẻ em vẫn phải đến trường. Các hoạt động vui chơi, sum họp gia đình, và các hoạt động văn hóa như rước đèn, phá cỗ thường chỉ có thể diễn ra vào buổi tối sau giờ học và giờ làm. Điều này khiến cho không khí Trung Thu ở Việt Nam thường gói gọn trong thời gian ngắn ngủi vào buổi tối, và chủ yếu tập trung vào trẻ em với những hoạt động đơn giản như rước đèn và phá cỗ.
Ngược lại, ở Đài Loan, Tết Trung Thu được coi là một ngày nghỉ quốc gia, tức là mọi người đều được nghỉ học, nghỉ làm. Điều này tạo ra nhiều thời gian hơn để người dân Đài Loan tham gia các hoạt động truyền thống, tổ chức tiệc nướng ngoài trời, hoặc tụ tập sum họp gia đình từ sáng cho đến tối. Không khí Trung Thu ở Đài Loan vì thế cũng có phần nhộn nhịp và quy mô hơn, khi mọi người có thời gian và điều kiện để tận hưởng trọn vẹn ngày lễ.
Các loại bánh Trung Thu
Bánh Trung Thu là biểu tượng không thể thiếu trong dịp lễ này ở cả Đài Loan và Việt Nam, nhưng loại bánh và hương vị lại có sự khác biệt rõ rệt. Ở Việt Nam, bánh Trung Thu phổ biến nhất là hai loại: bánh dẻo và bánh nướng. Bánh dẻo có vỏ ngoài mềm, dẻo dai, với nhân ngọt truyền thống như đậu xanh, sen, hoặc trứng muối. Bánh nướng, có thể mặn hoặc ngọt, có vỏ giòn và được nướng vàng óng, thường có nhân phong phú như lạp xưởng, gà quay, hay các loại hạt. Những loại bánh này không chỉ là món ăn truyền thống mà còn là món quà được tặng cho nhau để thể hiện sự đoàn viên, tình thân và lòng tri ân.
Ở Đài Loan, bánh Trung Thu có nhiều loại và kiểu dáng khác biệt, với sự nhấn mạnh vào hương vị ngọt mặn hòa quyện. Loại bánh phổ biến nhất là bánh đậu xanh (綠豆椪, lǜdòu pèng) – một loại bánh nướng có nhân đậu xanh thơm bùi, được nhiều người yêu thích. Ngoài ra, các loại bánh khác như bánh ngọt mặn nhân đậu đỏ và lòng đỏ trứng (蛋黃酥, dànhuáng sū) hay bánh khoai môn (芋頭酥, yùtou sū) cũng rất phổ biến, với vị béo bùi, ngọt nhẹ và sự hòa quyện tinh tế giữa các loại nhân. Điểm đặc biệt của bánh Trung Thu Đài Loan là hương vị phong phú, đa dạng hơn, thích hợp cho mọi lứa tuổi và khẩu vị.
Trang trí và lễ hội
Trang trí và tổ chức lễ hội Trung Thu tại Việt Nam và Đài Loan cũng có nhiều điểm khác biệt đáng chú ý. Ở Việt Nam, Tết Trung Thu được biết đến với những con phố rực rỡ ánh đèn lồng. Các loại đèn lồng được treo khắp nơi, từ cửa hàng, nhà cửa, cho đến các con đường lớn nhỏ, tạo nên không khí lễ hội náo nhiệt. Đặc biệt, trẻ em là đối tượng được quan tâm nhất trong dịp lễ này. Các em sẽ mang đèn lồng ra đường để tham gia các hoạt động rước đèn, cùng bạn bè diễu hành trên phố trong tiếng nhạc vui nhộn và không khí tưng bừng. Đèn lồng ở Việt Nam có nhiều hình dáng truyền thống như ngôi sao, cá chép, thỏ, hoặc các nhân vật hoạt hình, mang lại niềm vui cho các em nhỏ.
Ở Đài Loan, mặc dù cũng có truyền thống treo đèn lồng vào dịp Trung Thu, nhưng hoạt động này không chỉ tập trung vào trẻ em mà mở rộng cho cả cộng đồng. Đèn lồng ở Đài Loan thường mang tính nghệ thuật cao hơn, với các lễ hội đèn lồng lớn được tổ chức ở nhiều địa điểm, thu hút người dân ở mọi lứa tuổi tham gia. Các lễ hội này không chỉ là nơi để trưng bày đèn lồng mà còn là dịp để người dân tham gia các hoạt động văn hóa, nghệ thuật, và thậm chí là các màn biểu diễn lớn, làm tăng tính cộng đồng và gắn kết trong xã hội.
Đối tượng chính của ngày lễ
Một điểm khác biệt quan trọng khác giữa Trung Thu tại Đài Loan và Việt Nam là đối tượng chính của ngày lễ. Ở Việt Nam, Tết Trung Thu được xem là “Tết Thiếu Nhi”, là dịp để trẻ em vui chơi, nhận quà và tham gia các hoạt động đặc biệt. Các trường học và tổ chức địa phương thường chuẩn bị nhiều sự kiện dành riêng cho trẻ nhỏ như múa lân, rước đèn, và các trò chơi dân gian. Đây cũng là dịp mà cha mẹ có cơ hội gắn kết với con cái, khi cùng nhau tham gia các hoạt động trong ngày lễ.
Trong khi đó, ở Đài Loan, Tết Trung Thu được gọi là “Tết Đoàn Viên”, nhấn mạnh vào sự đoàn tụ của cả gia đình. Đây là dịp để mọi người trong gia đình, dù bận rộn đến đâu, cũng cố gắng sắp xếp thời gian về bên nhau, cùng thưởng thức bữa tiệc và ngắm trăng. Dù cũng có những hoạt động dành cho trẻ em, nhưng Trung Thu ở Đài Loan không tập trung quá nhiều vào thiếu nhi như ở Việt Nam. Điều này tạo nên sự khác biệt về mặt cảm xúc và ý nghĩa của ngày lễ đối với từng quốc gia.
Điều khác biệt chỉ Đài Loan mới có: Văn hóa nướng thịt Tết Trung Thu
Tết Trung Thu tại Đài Loan không chỉ nổi bật với các hoạt động truyền thống như rước đèn, ngắm trăng hay thưởng thức bánh Trung Thu, mà còn mang một nét văn hóa độc đáo không thể tìm thấy ở bất kỳ quốc gia nào khác – đó là văn hóa nướng thịt. Từ những năm 1980, việc nướng thịt trong dịp Tết Trung Thu đã trở thành một phong tục truyền thống không thể thiếu trong đời sống người dân Đài Loan, tạo nên một bầu không khí ấm áp, đoàn viên và vui vẻ. Sự ra đời và phát triển của thói quen này bắt nguồn từ một chiến dịch quảng cáo sáng tạo và từ đó đã lan rộng, gắn liền với bản sắc văn hóa Trung Thu tại Đài Loan.
Phong tục nướng thịt trong dịp Tết Trung Thu tại Đài Loan có nguồn gốc từ một sự kiện thương mại vào những năm 1980. Vào thời điểm đó, hãng sản xuất nước tương nổi tiếng Vạn Gia Hương (萬家香, Wàn jiā xiāng) đã tung ra một chiến dịch quảng cáo sáng tạo với khẩu hiệu đầy ấn tượng: “Một nhà nướng, vạn nhà thơm” (一家烤肉萬家香). Khẩu hiệu này nhanh chóng thu hút sự chú ý của công chúng nhờ thông điệp giản dị nhưng dễ hiểu: chỉ cần một gia đình nướng thịt, mùi thơm lan tỏa khắp nơi, khiến cả khu phố cùng chung vui. Quảng cáo này không chỉ thành công trong việc quảng bá sản phẩm nước tương mà còn tạo ra một làn sóng mới trong văn hóa Tết Trung Thu của Đài Loan.
Người dân từ khắp nơi trên đảo quốc này bắt đầu hưởng ứng bằng cách tổ chức các buổi tiệc nướng thịt ngay tại sân vườn, trên các con phố, hay những công viên công cộng vào dịp Trung Thu. Điều này nhanh chóng trở thành một trào lưu và dần dần, nướng thịt đã gắn liền với dịp lễ này như một phần không thể thiếu của phong tục đón Tết Trung Thu.
Văn hóa nướng thịt không chỉ đơn thuần là một hoạt động ăn uống mà còn mang nhiều ý nghĩa sâu sắc về mặt văn hóa và tinh thần đoàn kết cộng đồng tại Đài Loan. Vào dịp Tết Trung Thu, việc gia đình, bạn bè cùng nhau tổ chức tiệc nướng ngoài trời không chỉ giúp mọi người tận hưởng bữa ăn ngon mà còn là dịp để gắn kết tình thân, tạo nên không khí ấm cúng, đoàn viên.
Thay vì chỉ đơn thuần ngắm trăng và ăn bánh, người dân Đài Loan biến buổi tối Trung Thu thành một sự kiện đặc biệt với các món nướng thơm ngon, tiếng cười nói rộn ràng và không khí náo nhiệt trên khắp các con phố. Những chiếc vỉ nướng BBQ nghi ngút khói, tiếng than cháy lách tách và mùi thơm nức của thịt nướng lan tỏa khắp nơi, mang lại cảm giác hân hoan, phấn khởi cho mọi người tham gia.
Nhìn chung, Trung thu là một dịp đặc biệt đối với cả người dân Đài Loan và Việt Nam. Ở mỗi quốc gia sẽ có những nét riêng biệt trong văn hoá đón Tết Trung thu, thể hiện sự kết hợp giữa các yếu tố truyền thống và hiện đại trong các lễ hội của từng nước.
